In de aflevering “Is ritueel slachten erger dan reguliere slacht?” van het programma Lubach (RTL4, 2025), presenteert Arjen Lubach een cynisch en zogenaamd wetenschappelijk betoog tegen religieuze slachtpraktijken zoals halal en koosjer slachten. Onder het mom van objectieve informatie en satire, levert hij in feite een ideologisch beladen aanval op eeuwenoude religieuze rituelen – rituelen die niet alleen spirituele betekenis hebben, maar ook ethische zorg voor het dier bevatten.
Wat Lubach doet, is niet informeren. Hij kies ervoor te ridiculiseren, door de ernst van religieuze slacht te bagatelliseren met grappen en visuele gimmicks. Het gebruik van satire is hier geen brug naar nuance, maar een middel om religieuze overtuigingen te delegitimeren.
Zijn toon verraadt een diepgewortelde seculiere arrogantie: religie hoort niet thuis in het publieke domein, tenzij het grappig of folkloristisch blijft. Wie zijn geloof serieus neemt – en zich bijvoorbeeld houdt aan religieuze voedselvoorschriften – wordt door Lubach belachelijk gemaakt.
In zijn uitzending wekt Lubach de indruk dat er slechts één enkel onderzoek uit de jaren ’50 zou bestaan dat rituele slacht als minder pijnlijk beschouwt, alsof dit een achterhaald standpunt is dat allang is weerlegd. Daarmee verdoezelt hij het bestaan van meerdere wetenschappelijke studies die sindsdien hebben aangetoond dat onverdoofde, rituele slacht bij correcte uitvoering snel tot bewusteloosheid leidt en minimale stress veroorzaakt. Zo stelde onder andere Dr. Temple Grandin, een internationaal erkend expert op het gebied van dierenwelzijn en slachttechnieken, dat een goed uitgevoerde halssnede bij bijvoorbeeld runderen, binnen enkele seconden leidt tot bewusteloosheid, zonder de paniek of pijn die gepaard kan gaan met gefaalde verdoving of mechanische fixatie.
Wat Lubach bovendien niet zegt, is dat pijn en bewustzijn bij rituele slacht alleen ontstaan bij foute uitvoering – iets dat ook geldt voor reguliere slacht. Een verkeerde verdoving, een slecht geplaatst schot of een onjuiste stroomsterkte kan leiden tot ernstig lijden. Selectief alleen religieuze slacht afrekenen op mogelijke fouten, is wetenschappelijk en moreel oneerlijk.
Bovendien bestaat er geen wetenschappelijke consensus over de vraag welke methode het “minst lijden” veroorzaakt. De wetenschap is verdeeld, en het selectief citeren van bronnen die je ideologische voorkeur ondersteunen is geen objectieve analyse – het is framing.
Belangrijker nog is de misvatting dat wetenschap een moreel of religieus beoordelingskader zou zijn. Wetenschap kan observeren, meten, en proberen te verklaren – maar niet normeren. De grenzen van de wetenschap eindigen waar religieuze waarden beginnen: het bestaan van een Schepper, morele richtlijnen, en het onderscheid tussen goed en kwaad zijn domeinen die wetenschap niet kan claimen. Het gebruiken van “wetenschap” om religieuze gebruiken te veroordelen is dus niet neutraal – het is een ideologisch gemotiveerde keuze.
De halal-slacht is een religieuze verplichting in islam en volgt nauwgezet de goddelijke wetgeving (shari’ah). Daarbij wordt de Naam van Allah swt uitgesproken om te erkennen dat het leven Hem toebehoort en slechts met Zijn toestemming mag worden genomen. Het is geen lege traditie, maar een daad van overgave, moreel bewustzijn en respect voor het leven – een essentieel onderdeel van de islamitische leefwijze.
De brutaliteit schuilt echter niet alleen in zijn spot, maar ook in zijn pretentie om te bepalen hoe religie er zou moeten uitzien. In de uitzending stelt Lubach dat als religie écht diervriendelijk is, dan zou ze voor verdoving kiezen. Daarmee laat hij zien dat hij zelfs het religieuze voorschriften wil herdefiniëren naar de normen van zijn eigen seculiere morele kader. Hij duldt religie niet in haar eigen recht, maar slechts wanneer ze buigt voor zijn zogenaamde “universele waarden”. Hij wil halal laten voldoen aan zijn verlichtingsideaal, alsof de mens boven God staat, en ethiek door wetenschap en ratio bepaald wordt.
Arjen Lubach is het product van het seculier-liberale gedachtegoed, en zijn satire over rituele slacht is niets minder dan een ideologische aanval, vermomd als entertainment. Hij verwoordt slechts de dominante visie en het beleid dat Nederland al jaren voert: religie mag bestaan, zolang het zich aanpast of onzichtbaar blijft.
Okay Pala