Momenteel bevinden wij ons in Nederland en verscheidene landen wereldwijd in de tweede coronagolf. De toename van het aantal coronagevallen herinnert ons eraan dat deze pandemie hardnekkig is. Veel landen, waaronder de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, hebben de pandemie niet op een adequate wijze kunnen beheersen. Ook Nederland heeft veel symptomen van een gespleten persoonlijkheid vertoond bij de beheersing van de gezondheidscrisis.
Een kwestie welke pijnlijk duidelijk is geworden, is dat economische groei een hogere prioriteit heeft dan de gezondheid van de burgers. Voorbeeld hiervan is de NOW-regeling die bedrijven in staat moest stellen om hun personeel ondanks omzetderving te blijven betalen.
Bedrijven die hier dankbaar gebruik van hebben gemaakt, moesten zich enkel houden aan de voorwaarden dat zij geen werknemers zouden ontslaan. Echter, na een aantal maanden corona kondigden bedrijven zoals Booking.com en KLM aan een enorm deel van het personeelsbestand op straat te zetten .
Vele miljarden lijken daardoor verspilde moeite. Dit artikel focust zich niet op het leveren van kritiek op het kapitalistische coronabeleid aangezien dit al veelvuldig wereldwijd door de media wordt gedaan. Dit is eerder een korte verkenning van hoe er binnen een islamitische staat omgegaan zal worden met een dergelijke pandemie.
Voorkomen is beter dan genezen
De sleutel tot beheersing van een pandemie betreft een langetermijnplanning. Hierbij dient economische groei ondergeschikt te zijn aan de gezondheid van de bevolking. Vele westerse landen hebben het nemen van maatregelen zo lang mogelijk uitgesteld om de economie op eenzelfde snelheid draaiende te kunnen houden.
Binnen de Khilafah zouden nodige contactopsporing en quarantaine-protocollen gehandhaafd worden op het moment dat na onderzoek duidelijk zou zijn geworden dat wij te maken hebben met een virus dat zich snel kan verspreiden in een bepaald deel van de staat. Een hermetische afsluiting van een bepaalde regio zou een van de genomen maatregelen zijn in overeenstemming met de reactie van Umar ibn-al Khattab (ra) toen de al-Amwas-plaag zich verspreidde in As-Sjaam. Umar (ra) baseerde zich op een overlevering waarin de Profeet (saw) zei: “Wanneer je hoort van een plaag in een bepaald land, ga daar niet heen. En als het plaatsvindt in een land waar jij zelf verblijft, verlaat deze dan niet”.
Economisch beleid binnen de Khilafah
De Islam vereist dat economen zich bezighouden met het oplossen van het probleem van welvaartdistributie en niet met het handhaven van een oneindige (fictieve) groei van de economie . Vooral gedurende een pandemie zou het betrekken van variabelen zoals bruto nationaal product, productiviteit, economische groei en beurswaardes onethisch zijn bij het bepalen van de koers voor het beleid in het land.
De afwachtende mentaliteit van veel westerse landen toont aan hoe hoog dit in het vaandel staat. Een mooi geschiedkundig voorbeeld is de eed die Umar (ra) aflegde om geen boter te eten totdat de hongersnood van zijn tijd in het jaar van de Ash (Ar-Ramaada) voorbij was. De Khaliefa, zijn economische adviseurs, academici en de Islamitische samenleving in het algemeen zullen gewend zijn om vanuit dit perspectief na te denken over economische problemen. De volgende kritische maatregelen zouden een onderdeel zijn van het economische beleid binnen de staat:
1. Diwaan van noodgevallen
Rekening houdend met de mogelijkheid dat dergelijke natuurrampen de Oemma kunnen treffen, zou er uit voorzorg een noodfonds opgezet kunnen worden om de gevolgen van aardbevingen, overstromingen, hongersnoden en andere rampen te beheersen. Noodsituaties worden gedekt door de inkomsten uit de Diwaan, oorlogsbuit (Anfaal), landbouwgrondbelasting (kharaaj) of fondsen die worden opgehaald middels verkoop van bijvoorbeeld olie, aardgas en mineralen.
2. Belastingen op de grootste schouders
Mochten de bovenstaande genoemde middelen niet voldoende zijn, dan zal de staat geld inzamelen van de moslims om de uitgaven voor noodsituaties te dekken. Bij tekortkoming aan middelen in de staatskas wordt er aanspraak gemaakt op de moslims om aanvullende bijdragen te leveren op basis van hun welvaart (hetgeen zij overhouden na het besteden aan hun eigen primaire behoeftes en behoud van levensstandaard). Dit is gebaseerd op de uitspraak van de Profeet (saw): “De beste sadaqah wordt gegeven uit rijkdom”, waarbij rijkdom hier betekent hetgeen wat overblijft na het bevredigen van de basisbehoeften.
Mocht het risico bestaan dat dit proces te lang duurt dan leent de staat wat het nodig heeft van de Oemma (zonder rente) om te besteden aan het noodgeval . Terugbetaling van het nominalel bedrag dient dan na stabilisering van de situatie plaats te vinden.
3. Noodhulp
De prioriteit voor de staat is het verlenen van noodhulp. Zoals wij hebben gezien vereisen pandemieën dat er “social distancing” wordt toegepast. De gebieden waar de pandemie zou zijn uitgebroken zouden op basis van de eerder genoemde overlevering van de Profeet (saw) hermetisch worden afgesloten. Bijgevolg moet de Khilafah economisch hulp bieden aan deze gebieden waar de normale gang van zaken (dagelijkse arbeid, productie, dienstverlening etc.) niet meer op een gedegen wijze kan plaatsvinden.
Tijdens de Ar-Ramaada legde Umar ibn al-Khattab bijvoorbeeld voedsel opzij als een maandelijkse sociale uitkering voor de mensen wier levensonderhoud werd getroffen door de droogte.
4. Omgang met tekortkomingen in aanbod van benodigdheden
Volgens een rapport van Public Citizen stelde Amazon de prijzen van producten bij tijdens de pandemie op niveaus die in bepaalde staten in Amerika als schendingen van de prijs-gerelateerde wetten beschouwd kunnen worden. Het rapport ontdekte bijvoorbeeld dat gezichtsmaskers, die aanvankelijk voor 4USD werden verkocht, uiteindelijk voor 40USD verkocht werden. Ook Bol.com in Nederland vertoonde dezelfde fratsen. Primair resulteert dit uit een grote vraag en een tekort aan aanbod.
Binnen de Khilafah zouden er geen beperkingen op het recht van ondernemers om de prijzen zelf te bepalen worden gelegd, aangezien dit tegen het Goddelijk Oordeel (Hoekm Sjar’i) is. De Profeet (saw) heeft uitgelegd dat alleen Allah (swt) de prijzen kan bepalen en als een leider prijsbepaling toepast hij in feite aan het onderdrukken is.
De Khilafah zou zich daarom toespitsen op de oorzaak van het probleem, namelijk distributie en logistiek. In ar-Ramaada trof de hongersnood Hijaz harder als gevolg van een voedseltekort. Marktwerking zorgde hierbij voor een stijging van de voedselprijzen. Als reactie hierop voorzag Umar ibn al-Khattab (ra) Hijaz van meer voedselvoorraden uit Egypte en Asj-Sjaam. Zo daalden de prijzen vanzelf zonder dat er overheidsingrijpen van de prijzen benodigd was.
Volgens Tabari stelde Amr ibn al-Aas aan Umar (ra) het volgende voor: “Als je wilt dat de prijs van voedsel in Medina op het niveau van die in Egypte ligt, zal ik deze laatste waterweg opnieuw uitgraven en er bruggen bouwen.” De waterweg waarnaar hij verwees, zou zich in de buurt van het huidige Suezkanaal in Egypte bevinden. Umar (ra) keurde het idee van Amr goed en illustreerde hoe het leiderschap van de Oemma zou werken aan openbare werkprojecten die oplossingen voor de belangrijkste problemen van de samenleving kunnen versnellen.
5. Hoe zou de Khilafah het bedrijfsleven weer op gang brengen?
De Khilafah zou op verschillende manieren met bedrijven kunnen samenwerken. Ten eerste kan het helpen kapitaal aan te trekken door hen de activa die ze hebben te laten verkopen en vervolgens te helpen bij het opzetten van een nieuw bedrijf.
Ten tweede zou de Khilafah niet alleen strategische adviesdiensten kunnen aanbieden (let op: de drie belangrijkste strategische adviesbureaus in het kapitalisme verdienen meer dan 20 miljard USD aan inkomsten), maar het kan hen ook helpen bij het opzetten van nieuwe inkomstbronnen voor inwoners van de staat. Dit is gebaseerd op wat de Profeet (saw) deed om een Ansaari te helpen die naar hem toe kwam om te bedelen.
Hij vroeg hem eerst om zijn persoonlijke bezittingen te verkopen, die de Profeet (saw) voor 2 dirham verkocht. Het werd later aan de Ansaari gegeven en hij (saw) zei: ‘Koop bij een van hen eten en geef het aan je familie en koop een bijl en breng die naar mij. Hij bracht het toen naar hem toe. De Profeet (saw) maakte er met zijn eigen handen een handvat aan en zei: Ga, verzamel brandhout en verkoop het, en laat me je twee weken niet zien. De man ging weg, raapte brandhout op en verkocht het. Toen hij tien Dirhams had verdiend, kwam hij naar hem toe en kocht bij sommigen een kledingstuk en bij de anderen eten. ”
Het moge duidelijk zijn dat bovenstaande enkel een korte verkenning is van het islamitisch economisch beleid in het geval van een noodsituatie. Het behoeft benadrukking dat het succes van bovenstaande maatregelen afhangt van een volledige implementatie van Islam, waaronder de afschaffing van rente en aandelenmarkten, de implementatie van een goud-zilverstandaard, handhaving van onderscheid tussen privébezit en gemeenschappelijke bezit van energie en mineralen etc.
Enkel de alomvattende implementatie van de Islam kan ons de verlichting brengen.
