Allah (swt) zegt:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ ٱلرِّبَوٰٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُواْ فَأۡذَنُواْ بِحَرۡبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَإِن تُبۡتُمۡ فَلَكُمۡ رُءُوسُ أَمۡوَٰلِكُمۡ لَا تَظۡلِمُونَ وَلَا تُظۡلَمُونَ
“O, jullie die geloven. Vrees Allah en geef op wat er van (het vragen van) van rente overblijft, als jullie ware gelovigen zijn! En als jullie dat niet doen, hoedt jullie dan voor de aankondiging van oorlog van Allah en Zijn boodschapper, maar als jullie berouw hebben, zullen jullie je geldelijke som behouden. Handel niet onrechtmatig en jullie zullen niet onrechtvaardig behandeld worden“.
(Al Baqara: 278-279)
De geleerde al-Suyuti vat in zijn exegese van de Koraan genaamd Ad Dur al Manthur fi at Tafsir bil Manthur een aantal belangrijke gebeurtenissen samen over de interpretatie van deze verzen. Van bijzonder belang is de gebeurtenis waarvan wordt beweerd dat deze afkomstig is van Ibn ‘Abbas:
وأخرج ابن جرير وابن المنذر وابن أبي حاتم عن ابن عباس في قوله { فأذنوا بحرب } قال: من كان مقيماً على الربا لا ينزع عنه فحق على امام المسلمين أن يستتيبه، فإن نزع وإلا ضرب عنقه
Zoals overgeleverd door Ibn Jarir, Ibn Mundhir en Ibn Abi Ḥātim van Ibn ‘Abbās met betrekking tot Zijn (swt) vers: ‘wees gewaarschuwd voor oorlog’, zei hij: “Als iemand aandringt op riba en niet ophoudt, is het de wettige plicht voor de Imam (Khaliefa) van de moslims om hem tot berouw aan te zetten. Als hij niet ophoudt, slaat hij zijn nek (geef hem de doodstraf)”.
Door de overgeleverde mening van Ibn ‘Abbās in moderne juridische taal te plaatsen, zou dit wel eens kunnen worden: ‘op de hoogte worden gesteld van een oorlogsverklaring’, is het verzaken om af te zien van het handelen in riba, waardoor dit binnen het domein van een doodstraf valt. Grote tafsier geleerden zoals al-Tabari, al-Qurtubi en Qataadah refereren voor hun perspectief ook aan bovenstaande overlevering van Ibn ‘Abbās en door hen wordt de oorlog met Allah (swt) en zijn Profeet (saw) benadrukt bij het bespreken van het handelen met rente.
Nu wij een kleine inzage hebben in de oorlogsverklaring die het handelen in riba teweegbrengt, rijst de vraag hoe het komt dat een ‘moslimland’ riba heeft binnen zijn banksysteem – of die rentetarieven nu worden gebruikt voor leningen, deposito’s, creditcards, de basisrente of zelfs een interbancaire rente? Gezien het feit dat het verbod op riba tekstueel buiten kijf staat, gekoppeld aan een ander vers in het hoofdstuk al-Baqara [Koraan 2: 275] dat het expliciete verbod weergeeft, hoe is dit verbod dan ‘omvergeworpen’ of zelfs ‘overruled’ door tijdelijke wereldse autoriteiten? Met het vers waarin staat dat er een ‘oorlogsverklaring’ is van Allah en Zijn Boodschapper (saw) zou men zich kunnen afvragen waarom dit onderwerp niet meer aandacht lijkt te krijgen of zelfs met urgentie wordt aangepakt? Als de verzen zo expliciet zijn dient deze kwestie dan niet breed uitgemeten te worden en inzichtelijk gemaakt te worden voor de mensen? Belangrijk hierin is om dan te beginnen met een heldere definitie van rente.
Rente is de vergoeding die men betaalt voor het lenen van geld. Door rente betaalt de schuldenaar meer geld terug aan de schuldeiser dan hij oorspronkelijk geleend heeft. Rente is dus geld in ruil voor meer geld. Uitgestelde of gespreide betaling tegen een hogere prijs, waarbij die hogere prijs middels een percentage berekend wordt, wordt weliswaar vaak rente genoemd maar dit is niet werkelijk rente. Het is namelijk niet geld in ruil voor geld. Dit percentage is namelijk onderdeel van transacties van het type “goederen in ruil voor geld” of “diensten in ruil voor geld”. En het percentage dat dan rente genoemd wordt is in werkelijkheid slechts een manier om de prijs voor het goed of de dienst te bepalen, rekening houdend met de overeenkomst van uitgestelde of gespreide betaling.
De echte rente van “geld in ruil voor meer geld” is een pilaar van de kapitalistische economie. Feitelijk niets in de kapitalistische economie gebeurt namelijk zonder rente. Het geld dat gebruikt wordt in het kapitalistische economische systeem, komt bijvoorbeeld tot stand door middel van een rentedragende lening bij de bank. Wanneer een bank geld leent bij de Centrale Bank of wanneer iemand geld leent bij een bank dan wordt het geld uit het niets gecreëerd. Het wordt gedrukt op metaal of papier of elektronisch bijgeschreven op een rekening. Dit betekent dat iedere handelstransactie in de kapitalistische economie, die gebruikmaakt van geld op zijn minst op indirecte wijze gebruikmaakt van rente. Maar heel veel van de handelstransacties in de kapitalistische economie maken ook op directe wijze gebruik van rente. Zo goed als alle bedrijven gebruiken rentedragende schuld om hun activiteiten te financieren, zelfs de meest succesvolle en winstgevende ondernemingen van de rijkste personen. En heel veel van de consumptie van mensen, zoals huizen en auto’s, wordt gefinancierd door rentedragende schuld. Rente is daarom big business in de kapitalistische economie, waaraan honderden miljarden dollars en euro’s verdiend worden ieder jaar.
Dit alles geeft aan dat in de kapitalistische samenlevingen het principe van rente algemeen geaccepteerd is. Zozeer dat zelfs de enkele overgebleven individuen die niets met rente te maken willen hebben zich aan de betaling en ontvangst van rente niet meer kunnen onttrekken. Iedereen die iets te maken heeft met riba, of hij nu één van de belangrijkste betrokken partijen is, een tussenpersoon of hulpmiddel is, is vervloekt door de profeet (saw). Jaabir verhaalde dat de Boodschapper van Allah zei:
لعَن رسول الله صلى الله عليه وسلم آكل الربا وموكله، وكاتبه وشاهديه، وقال: هم سواءٌ
De Boodschapper van Allah (saw) vervloekte degene die riba gebruikt, die het aan andere geeft, die het opschrijft en degenen die ervan getuigen.” En hij (saw) zei: “Zij zijn allen hetzelfde”.
(Overgeleverd door Moeslim).
Hierop gebaseerd, is het niet toegestaan werk te doen dat het schrijven van op rente gebaseerde contracten en voorwaarden inhoudt, riba te betalen of te ontvangen, het te storten of het te bewaken. Algemeen gesproken, is het verboden direct of indirect betrokken te zijn bij riba, in welke vorm dan ook.
De Profeet (saw) hield ervan de schandelijkheid van deze grote zonde uit te leggen. ‘Abdullah ibn Mas’oed (ra) verhaalde dat de Profeet (saw) heeft gezegd:
الربا ثلاثة وسبعون بابًا أيسرها مثل أن ينكِح الرجل أمَّه، وإن أربى الربا عرض الرجل المسلم
“Er zijn drieënzeventig soorten riba, de minst ernstige daarvan is zo weerzinwekkend als een man die seksuele gemeenschap heeft met zijn eigen moeder en de ergste daarvan is de eer en heiligheid van een moslim schenden.” (Overgeleverd door Ibn Maja)
Abdullah ibn Hanzalah verhaalde dat de Profeet heeft gezegd:
دِرْهَمُ رِبًا يَأْكُلُهُ الرَّجُلُ وَهُوَ يَعْلَمُ أَشَدُّ مِنْ سِتٍّ وَثَلَاثِينَ زَنْيَةً
“Bewust een dirham van riba verbruiken terwijl hij dit weet is erger dan zesendertig keer overspel te plegen.” (Overgeleverd door Ahmad)
Het verbod op riba geldt niet alleen voor handel tussen rijk en arm, zoals sommige mensen denken; het is een algemeen verbod dat van toepassing is op elke persoon en elke situatie. De minste schade die riba aanbrengt, is de zegen (baraka) van het geld vernietigen, zelfs als iemands rijkdom groot is.
Hoe kan het dan dat er instanties zijn die zelfs een directe vorm van rente toestaan, laat staan negeren hoe de indirecte vorm van rente moslims op dagelijkse basis raakt? Hoe kan noodzaak ervoor zorgen dat bovenstaande bewijsvoeringen het onderspit delven, terwijl er vanuit de Goddelijke bronnen geen aanwijzingen zijn voor uitzonderingen. Zelfs het gebruiken van de stelregel van noodzaak gaat niet op voor een kwestie die betrekking heeft op riba. Helaas zijn er vandaag de dag wel islamitische instituten en persoonlijkheden die het gebruik van riba toestaan onder specifieke omstandigheden die uiteindelijk leiden tot de classificatie van de situatie als zijnde “een situatie van noodzaak”. Het openen van deze deur heeft geleid tot veel meer verschrikkingen en kan vergeleken worden met hoe de Joden en Christenen begonnen met het openen van de deur tot dit grote kwaad. Los van het feit dat zowel de Thora als de Bijbel zijn gecorrumpeerd zijn het hun “geleerden” in hun gelederen geweest die een eerste stap hadden gemaakt naar de maatschappelijke acceptatie van rente als gemeengoed. Ons voorgaande artikel over de geschiedenis van rente[1] biedt meer verduidelijking.
Moslims die dan met voorbedachten rade een hypotheek zouden willen afsluiten om een huis te kopen, proberen hun situatie in hun gedachten te bewegen naar een situatie van absolute noodzaak, omdat zij fatwa’s of op internetfora hebben gelezen dat er een uitzondering op de regel bestaat in bepaalde situaties van extreme noodzaak. Zelfs als deze incorrecte benadering van de Goddelijke bronnen enigszins een uitweg zou bieden, dan gaat de situatie van noodzaak op voor niemand. Wij zijn in staat om huizen te huren. Mocht dit niet lukken in onze eigen regio, dan kunnen wij naar een ander gebied waar dit wel mogelijk is. De theoretisch geschetste situatie dat als men echt niet in staat is om te huren men dan zou mogen kopen is nog vreemder, aangezien men dus totaal niet kredietwaardig is. In een dergelijke situatie zouden banken zich zelfs achter hun oren krabben alvorens er een bedrag wordt uitgeleend. Je bent immers dan niet in staat om de maandelijkse aflossingen met renteopslag te betalen.
Iemand die geld wil lenen om de consumptie van de luxe van het nu te kunnen realiseren in plaats van later, en die bereid is rente hiervoor te betalen, die moet behandeld worden als iemand die irrationele moed bezit. Wie is er anders zo buiten zinnen dat hij een oorlog zou aan willen gaan met de Schepper (swt)? Je proberen in te beelden wat dit daadwerkelijk inhoudt is een belangrijke stap in het beseffen dat dit vanuit het perspectief van de Schepper (swt) een groot onrecht is. Wij kunnen fatwa’s die anders spreken over dit onderwerp niet serieus nemen. Deze fatwa’s laten zien dat de realiteit niet goed is begrepen en daarom niet in staat geweest de juiste conclusies te trekken. En hetgeen wat dit alles nog erger maakt is dat het gebruik van riba steeds meer genormaliseerd wordt onder de moslims terwijl men de ernst er totaal niet van inziet.
De Goddelijke bronteksten zijn ondubbelzinnig duidelijk over de kwestie en de consequenties van het participeren in riba. Het minste wat wij als moslims in deze kapitalistische samenleving dienen te doen is het vermijden van (pro)actieve rente-gerelateerde transacties. Een groot deel van de transacties bevinden zich namelijk buiten onze invloedssfeer. Echter, hetgeen zich binnen onze invloedssfeer bevindt, dienen wij zuiver te houden en vrij van bevuiling door riba of op riba-gebaseerde transacties.
[1] https://deoemma.nl/de-geschiedenis-van-rente-en-de-islamitische-visie-hierop/
