De voorbije weken gaat het nieuws in de wereld die geteisterd wordt door Covid-19 – ondertussen al enkele maanden sinds de uitbraak in China – bijna enkel over de ontwikkelingen rondom dit coronavirus. Vanuit De Oemma willen we hiermede een alomvattend overzicht, analyse en perspectief bieden, zowel op basis van de feiten als vanuit islamitisch oogpunt.
Tot dusver zijn er wereldwijd (geregistreerd op 07/04/2020) meer dan 1,2 miljoen mensen besmet geraakt met het virus, waaraan bijna 60 000 mensen zijn overleden. De VS telt momenteel de meeste besmettingen, gevolgd door China, Italië en Spanje. De oorsprong van het virus ligt volgens diverse onderzoeken hoogstwaarschijnlijk bij onhygiënische en onzuivere vleesmarkten (in het bijzonder vleermuizen) in het Chinese Wuhan, van waaruit het virus zich vervolgens verder heeft verspreid over andere landen (met name Italië en Iran) waar Chinese werknemers actief aanwezig waren. Ondertussen heeft het virus zich in een sneltempo over de hele wereld verspreid, met alle gevolgen van dien voor de gezondheid en het welzijn van de mensheid.
De impact van het virus heeft dan ook geleid tot draconische maatregelen over de hele wereld, waarbij in de meest drastische gevallen sprake is van complete lock-downs om een verdere virusverspreiding in te dammen. De centrale boodschap is dat mensen thuis moeten blijven, een unicum in de geschiedenis van de mensheid. Afhankelijk van de situatie in elk land, worden de maatregelen voor deze regulatie van het openbare leven op verschillende wijzen toegepast. Maar veelal zijn over de hele wereld scholen, universiteiten, winkels, horeca zaken en vele andere bedrijfstakken hierbij gesloten. Tevens gelden er restricties tot uitgaan (enkel voor levensnoodzakelijke aankopen/doeleinden en buurtwandelingen), samenscholingen en verre verplaatsingen. Hierdoor zijn eveneens de moskeeën gesloten (ook in quasi alle moslimlanden) en zo dus de gezamenlijke gebeden en het vrijdaggebed tijdelijk opgeheven.
Commentaar
Wanneer we het anticiperend vermogen, de reactiesnelheid op de virusuitbraak en de latere maatregelenplannen onder de loep nemen, dan kunnen we niets anders dan concluderen dat het kapitalistisch systeem en haar beleidsmakers er niet in zijn geslaagd om de coronacrisis juist aan te pakken. In eerste instantie werd de ontdekking van het virus immers verborgen gehouden in China, aangezien de Chinese regering alreeds vóór de massale uitbraak in Wuhan weet had van deze ziekte. De Chinese autoriteiten kozen er echter voor om dit te bagatelliseren en het gewone leven te laten continueren. Dit was een cruciale en catastrofale fout die alle ellende heeft veroorzaakt op mondiaal niveau. Deze laksheid is direct te wijten aan het onverschillige karakter van het kapitalistisch gedachtegoed, dat slechts winst voor ogen heeft en onvoorbereid is op dergelijke (natuurlijke) crisissen.
De globale maatregelen die bijgevolg (te laat) volgden nadat de epidemie thans is uitgemond tot een ware pandemie en crisis, dreigen echter eveneens funest te zijn voor de wereldpopulatie. Gegeven de fragiliteit van het kapitalistisch economisch systeem en de giftige rol hierin van bancaire instellingen, is het risico op economische schade namelijk groot in een post-corona tijdperk. De mate van deze schade valt weliswaar nog te bezien, maar het staat vrijwel vast dat de wereldwijze welzijn van mensen op het spel staat en dat de ene crisis mogelijk zal escaleren tot een andere crisis.
Vanuit islamitisch perspectief is het van uiterst belang dat de uitbraak van een dergelijke virus/ziekte, van meet af aan direct en grondig wordt opgevolgd en aangepakt. Islamitisch leiderschap zou in deze inhouden dat de ziekte beperkt wordt tot de locatie waar deze eerst uitbrak, maar dat het economisch leven in andere regio’s in stand wordt gehouden. In een overlevering heeft de Boodschapper van Allah (saw) namelijk het volgende gezegd:
“Als jullie van de pest hebben gehoord in het land betreed het dan niet, en indien het zich voordoet in een gebied waarin jullie je bevinden, verlaat het dan niet (om ervan te vluchten)” (Bouchari).
In een andere overlevering zei hij (saw) het volgende:
“Er is geen dienaar die zich in een stad bevindt waarin de pest uitbreekt en in zijn huis blijft – terwijl hij geduldig is en op Allahs beloning rekent – en beseft dat alleen wat Allah voor hem heeft voorgeschreven (als beproeving) hem zal treffen, dan zal hij dezelfde beloning krijgen als die van een marterlaar.” (Ahmed)
Deze twee overleveringen duiden feitelijk op een proportionele lock-down en quarantaine regelgevingen, waarbij rekening wordt gehouden met onder andere de besmettelijkheid van een virus, een potentiële heropflakkering ervan en de economische schade. Diverse facetten worden zodus in acht genomen in de islamitische wetgeving, zoals o.a. virologie, demografie en economie. In essentie wordt de besmettelijke ziekte in de ontstaansplaats geïsoleerd en komen de zieken onder quarantaine, met strikte opvolging en behandeling. Tegelijk blijft echter het sociale en economische leven van niet-getroffen gebieden in gang en dienen gezonde mensen door te gaan met hun werk.
De islam hanteert dus een alomvattende aanpak bij een dergelijke acute virale crisis en beoogt uitsluitend het behartigen van de belangen van de mensen. Hierbij staan het garanderen van goede gezondheidszorg, gedegen medisch onderzoek, strikte voorzorgsmaatregelen en andere primaire behoeften voorop. Door het economische leven niet volledig te verlammen, wordt er vermeden dat andere problemen en crisissen ontstaan. Ook het sociale leven, waaronder de gezamenlijke gebeden en het vrijdaggebed (al was het maar volgens de minimale voorwaarden), horen zodoende niet (algemeen) stil te vallen. Een algemene opheffing van de moskeegebeden kent geen enkele theologische rechtvaardiging. Alle mogelijke voorzorgsmaatregelen dienen genomen te worden, maar deze voorzorgen betekenen niet dat verplichtingen worden nagelaten. Veeleer wordt een verplichting voldaan en worden tegelijkertijd alle voorzorgsmaatregelen getroffen om besmetting te voorkomen.
In tegenstelling tot het kapitalisme, staat de islam ook voor de onvoorwaardelijke bescherming en veiligheid van alle mensen. Het recente overlijden van de 32-jarige Colruyt-winkelmedewerker Mohamed Nahi (in Brussel, België) is in dit opzicht een tragisch voorbeeld van een kwalijke kapitalistische discrepantie. Enerzijds geldt binnen de context van lockdown dat er enkel levensnoodzakelijke winkels mogen openblijven omwille van de gezondheid van mensen, maar anderzijds blijken de werknemers in deze sector het slachtoffer van onveilige situaties en verwaarloosde bescherming. In dit specifieke geval is gebleken dat Mohamed Nahi niet mocht werken met een mondmasker omdat dit “schrikbarend” zou zijn voor klanten. Ondertussen rijgen dergelijke grote supermarktketens de recordwinsten week na week aaneen, maar delen de werknemers helemaal niets hierin in de vorm van loonsverhoging, worden ze allerminst optimaal beschermd en is de intensiteit van de job bovendien veel zwaarder verworden. Een schandelijke behandeling en een groot onrecht, zoals dit het kapitalisme typeert. Om maar te zwijgen van de verwaarlozing bij ouderenzorg en de vele boetes aan burgers voor de niet strikte-naleving van bepaalde regels, maar de straffeloosheid bij elitaire, hypocriete individuen die de maatregelen schenden waartoe ze nochtans zelf oproepen.
Wat een verschil met de perfecte islam, de religie van Allah (swt), van rechtvaardigheid en barmhartigheid. Maar, … niettemin het kapitalisme en haar elitaire beleidsdragers deze crisis foutief aanpakken, is het essentieel voor moslims in het Westen om een voorbeeldige solidariteit te tonen/voort te zetten met alle mensen. Wie anderen op eender welke manier kan helpen, zeker met de zegeningen van de naderende Ramadan, moet elke kans aangrijpen om dit te doen. Tevens zijn deze tijden een ideaal moment (ondanks de beperkte omgangsmogelijkheden) om respect en wederzijds begrip te versterken met niet-moslimburgers, die zelf benadeeld zijn onder het kapitalisme en ook baat hebben bij de oplossingen van islam.
We vragen Allah (swt) om deze nobele Oemma te laten slagen voor deze beproeving, om alle overleden broeders en zusters aan deze ziekte te accepteren als marterlaren, om zij die getroffen en nog in leven zijn te genezen, om ons dichter te brengen bij Hem (swt), om ons te leiden naar de beste aanbiddingen en daden en om ons te beschermen.
